Stalking, czyli nękanie, to zjawisko złożone i wieloaspektowe. Stalking nie jest terminem prawnym. Definicja stalkingu obejmuje szereg różnorodnych zachowań, które są niepożądane, uporczywe i naruszają prywatność oraz granice drugiej osoby. Stalking byłego partnera? Co to jest stalking? Postaramy się odpowiedzieć, czym jest stalking naprawdę.
Niewłaściwa komunikacja
Jednym z podstawowych aspektów stalkingu jest nieodpowiednia i uporczywa komunikacja, która obejmuje niechciane wiadomości, maile, listy czy telefony. Nawet pozornie niewinne wiadomości lub próby nawiązania kontaktu, gdy są uporczywe i niepożądane, mogą stanowić formę stalkingu. Badania przeprowadzone przez Tjaden i Thoennes (1998) wykazały, że około 15% badanych kobiet doświadczyło przynajmniej jednego przypadku stalkingu w swoim życiu, a niewłaściwa komunikacja była jednym z najczęstszych zachowań związanych z nękaniem.
Obserwacja i śledzenie
Stalker może prowadzić obserwację ofiary w przestrzeni publicznej lub online, śledzić jej ruchy i aktywności. To zachowanie narusza prywatność i może wzbudzać poczucie niepokoju u ofiary. Jest to jedno z najpowszechniejszych zachowań w przypadkach stalkingu. Problem śledzenia i obserwacji ofiar dał początek idei penalizacji stalkingu w Stanach Zjednoczonych.
Konfrontacja i przemoc
Stalker może stwarzać sytuacje, w których ofiara jest zmuszona do kontaktu ze stalkerem, kontrolowana lub stawiana w sytuacji zagrożenia. To może obejmować fizyczną obecność stalkera w pobliżu ofiary lub stwarzanie sytuacji, w których ofiara może czuć się zagrożona przemocą. John Reid Meloy, amerykański psychiatra wskazuje, że ze strony byłych partnerów można spodziewać się przemocy o dość łagodnym charakterze: popychania, szturchania, ciągnięcia za włosy - oczywiście to przemoc, która jest groźna i nieakceptowalna. Jednocześnie grupa byłych partnerów charakteryzuje się najczęstszym stosowaniem tego typu przemocy. Z kolei osoby obce zagrażają najczęściej osobom publicznym i choć przemoc jest dosyć rzadkim zajwiskiem w takich przypadkach, kedy do niej dochodzi, bywają to ekstremalne formy przemocy, z zabójstwem włącznie.
Manipulacja danymi osobowymi
Stalker może wykorzystać informacje osobiste ofiary przeciwko niej, próbując manipulować, zastraszać lub wywierać presję. To wyjątkowo niebezpieczne zachowanie, które może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego ofiary. Bolewska-Bacewicz (2014) podkreśliła rolę manipulacji informacjami osobistymi jako jednego z kluczowych aspektów stalkingu, który może powodować dezorientację i poczucie zagrożenia u ofiar.
Cyfrowy stalking
W dzisiejszym cyfrowym świecie, stalking może przenikać do przestrzeni online, obejmując monitorowanie działań w mediach społecznościowych, wysyłanie niechcianych wiadomości online czy rozpowszechnianie prywatnych informacji. Psycholożka specjalizująca się w sprawach stalkingu, Loraine Sheridan w 2005 roku zwróciła uwagę na pojęcie "cyfrowego stalkingu" i przeanalizowała różne aspekty nękania w świecie wirtualnym, włącznie z zrachowaniami związanymi z internetowym stalkingiem. Warto zapamiętać, że tzw. cyberstalking nie jest po prosu stalkingiem w sieci. To znacznie bardziej złożone działania, w których cyberstalking będzie najczęściej jedynie elementem innych przestępstw.